Polasaí um Nochtadh Cosanta
1.0 Réamhrá:
1.1 Tá Pobalscoil Ghaoth Dobhair tiomanta chun timpeallacht chuí a chothú san ionad oibre a spreagann chosaint ar nochtadh éagóra agus a chuireann cosaint ar fáil do na hoibrithe.
1.2 Cuireann an polasaí seo ar chumas oibrithe ábhar imní a thabhairt chun solais gan eagla a bheith orthu roimh pionós, idirdhealú ná mí bhuntáiste.
1.3 Beidh sé mar nós imeachta ag an scoil go gcaithfear go dáiríre leis an nochtadh agus/nó go ndéanfar fiosrú air agus go gcoinnítear ainm an té a rinne an nochtadh nó a léirigh an imní faoi rún.
1.4 Tá Bord Bainistíochta na Scoile freagrach as an pholasaí seo.
1.5 Tá an Príomhoide freagrach as an pholasaí seo ar bhun laethúil.
1.6 Tá sé beartaithe ag an scoil gurbh é an dóigh is fearr le déileáil le nochtadh ábhartha ná laistigh den scoil, ach sin ráite, aithníonn muid go mbíonn cásanna ann nach bhfuil seo indéanta i gcónaí.
1.7 Ní féidir an polasaí seo a chur in ionad tuairisciú dlí ná riachtanais nochtadh reachtaíochta, mar shampla dualgais chosaint leanaí.
1.8 Ní féidir an polasaí seo a chur in ionad gnáth nós imeachta na scoile ó thaobh thuairisciú fheidhmithe ná in áit polasaithe maidir le gearáin, tromaíocht, smachtú agus araile.
2.0 Nochtadh Eolais
2.1 Ní ionainn seo agus líomhaintí a dhéanamh maidir le éagóir mar shampla go bhfuil sláinte agus sábháilteacht duine i mbaol. Caithfear mionsonraithe a chur ar fáil nuair a táthar ag nochtadh eolais.
2.2 Níl feidhm ar na hoibrithe iad féin, ábhair a fhiosrú chun cruthúnas a fháil ar a n-amhras agus níor chóir dóibh seo a dhéanamh. Níl ag na hoibrithe le déanamh ach an t-eolas atá acu a nochtadh, bunaithe ar chreidiúint réasúnta go bhfuil éagóir ag tarlú agus dá mbeadh díobháil a dhéanamh do dhaoine, go bhfuil gá leis an t-eolas sin a nochtadh.
2.3 Caithfidh an t-eolas theacht chun aird an oibrí i gcónasc a cuid/chuid fostaíochta.
3.0 Creidiúint Réasúnta
3.1 Caithfidh an oibrí creidiúint réasúnta a bheith acu go dtaispeánann an t-eolas atá a nochtach acu éagóir. Ní chiallaíonn an téarma ‘creidiúint réasúnta’ go gcaithfidh an chreidiúint sin a bheith cruinn. Dlitear don oibrí dul amú a bheith orthu faoin gcreidiúint, fhad is go siad bharúil go raibh sé ceart.
3.2 Ní ghearrfar pionós ar oibrí ar bith as botún a dhéanamh, fhad is go raibh creidiúint réasúnta acu go raibh an t-eolas a bhí a nochtadh acu ina éagóir, nó go raibh an chosúlacht ann gur éagóir a bhí ann.
4.0 Cumhdach agus Cosaint
4.1 Cumhdaíonn an polasaí seo oibrithe ó phionós as eolas a nochtadh a raibh creidiúint réasúnta ag an oibrí gur éagóir a bhí ann.
4.2 Ciallaíonn pionós acht nó easnamh a théann i gcionn ar oibrí, ina measc tá:
• Fionraí nó briseadh as a bpost
• Ísliú céime nó cosc ar dheis ardú céime
• Aistriú freagrachta, athrú áit oibre, laghdú pá nó athraithe in uaireanta oibre
• Gearradh smachta, iomardú nó pionós eile
• Cóireáil éagórach
• Comhéigniú, imeaglú nó ciapadh
• Idirdhealú, míbhuntáiste nó cóireáil éagórach
• Díobháil, damáiste nó cailliúint
• Bagairt ar dhíoltais
4.3 Ní ghlacfar le pionós ó dhuine ar bith, oibrithe ina measc, bainistíocht na scoile, nó baill den Bhord Bainistíocht. Gearrfar pionós ar dhuine ar bith a dhéanann bagairt ar oibrí a nochtann eolas.
4.4 Tá cosaint ó phionós i bhfeidhm fiú muna bhfuil an nochtadh dearbhaithe.
4.5 Má chleachtann fostaí ón scoil pionós, caithfidh sé/sí é seo a chur in iúl do bhainistíocht na scoile agus déanfar scrúdú ar an chás agus glacfar na gníomhaíochtaí oiriúnacha.
5.0 Rúndacht
5.1 Tá an scoil tiomanta chun ainm an nochtóra a choinneáil faoi rún agus go gcoinnítear an t-eolas faoi rún freisin.
5.2 Mar atá luaite san Acht 2014, tá cásanna ann nach bhfuil sé indéanta i gcónaí eolas a choinneáil faoi rún, mar shampla má dhéanann an nochtóir soiléir nach bhfuil fadhb ar bith aici/aige lena hainm/ainm a bheith tugtha nó má tá géar ghá le féiniúlacht an nochtóra don fhiosrúchán.
5.3 Má dhéantar cinneadh nach féidir ainm an nochtóra a choinneáil faoi rún, cuirfidh an scoil an nochtóir ar an eolas faoi roimh ré go mbeidh a féiniúlacht tugtha. Is féidir leis an nochtóir athbhreithniú a iarraidh ar an chinneadh seo, agus déanfar an athbhreithniú más féidir.
6.0 Nochtadh gan ainm
6.1 Nuair a choinníonn nochtóir a féiniúlacht siar nuair atá sé/sí ag nochtadh eolais tá sé níos deacair an nochtadh a mheas agus an ghníomhaíocht oiriúnach a ghlacadh.
6.2 Déanfaidh an scoil fiosrú ar an nochtadh chomh fada agus is féidir ach beidh siad teoranta ina n-ábaltacht chun fiosrúchán a dhéanamh ar an chás gan eolas a bheith acu ar fhéiniúlacht an nochtóra.
6.3 Beidh sé deacair tabhairt faoi ghnéithe tábhachtacha den pholasaí má choinníonn an nochtóir a ainm faoi rún. Mar shampla, an nochtóir a choinneáil ar an eolas agus é/í a chosaint.
7.0 Nós Imeachta chun faisnéis a nochtadh
7.1 Cé chuige ar cheart d’oibrí faisnéis a nochtadh
7.1.1 Sa chéad dul síos, ba chóir faisnéis a nochtadh tré labhairt leis an Phríomhoide nó scríobh chuige. Má labhraítear leis an Phríomhoide, ba chóir dó/di taifead a dhéanamh agus nóta a ghlacadh den nochtadh.
7.1.2 Má bhaineann an nochtadh leis an Phríomhoide, ba chóir don nochtóir é a chuir i scríbhinn chuig Cathaoirleach an Bhord Bainistíochta.
7.1.3 Caithfidh an té a ghlac a nochtadh na céimeanna cuí a ghlacadh chun féiniúlacht an nochtóir a chosaint.
7.1.4 Ba cheart nochtadh abartha a bheith scríofa ar an fhoirm atá leis seo.
7.2 Cruinniú Measúnachta
7.2.1 Casfaidh an faighteoir leis an nochtóir i gceann (10) lá chun an cás a phlé go rúnda. Caithfidh an faighteoir a dhéanamh soiléir ag an phointe seo an bhfuil an nochtadh oiriúnach don pholasaí nó an gearáin pearsanta atá ann.
7.2.2 Is féidir leis an nochtóir ionadaí ó cheardchumann a bheith i láthair leis/léi ag an chruinniú nó comhghleacaí ón scoil. Beidh an chruinniú príobháideach agus faoi rún agus tá dhá réasún leis:
(a) Go bhfuil an fhaighteoir sásta go mbaineann an nochtadh leis an pholasaí in áit polasaí inmheánach.
(b) Go mbeidh an fhaighteoir ábalta nós imeachta oiriúnach maidir leis an nochtadh a chinntiú.
7.2.3 Muna bhfuil an fhaighteoir cinnte cé acu a gcáilíonn an nochtadh mar nochtadh chosanta, caithfear leis mar sin go dtí go meastar nach nochtadh cosanta atá ann.
7.2.4 Beidh an plean gníomhaíochta atá dearbhaithe ag an fhaighteoir mar cheann acu seo a leanas:
(a) Cruinnithe ag an faighteoir agus an nochtóir le cúrsaí a shoiléiriú agus aontú ar thoradh, nó
(b) Fiosrúchán déanta ag an Phríomhoide, nó
(c) Fiosrúchán ón Chathaoirleach, fó-choiste den Bhord Bainistíochta, nó
(d) Fiosrúchán déanta ag páirtí neamhspleách atá ceadaithe ag an Bhord Bainistíochta.
7.2.5 Tá sé mar aidhm ghinearálta ag an pholasaí seo go mbeadh an fhaighteoir i dteagmháil leis an nochtóir taobh istigh de (10) lá ón chruinniú measúnachta chun admháil go foirmeálta go bhfuarthas an nochtadh agus toradh an chruinniú a chur in iúil.
7.2.6 Má amharcann sé don fhaighteoir go bhfearr tabhairt faoin nochtadh faoi phróiseas eile nó faoi nós imeachta pholasaí scoile eile, cuirfidh an fhaighteoir seo in iúl don nochtóir.
7.2.7 Tá sé de cheart ag an nochtóir athbhreithniú a iarraidh ar an cruinniú measúnachta. Déanfaidh duine nach raibh baint aige/aici leis an chruinniú an athbhreithniú.
7.2.8 Ag brath ar nádúr agus dáiríreacht an nochtadh, d’fhéadfadh sé go gcaithfidh iad a chuir faoi bhráid na húdaráis cuí. Mar shampla, má bhaineann an nochtadh le coiriúlacht, caithfidh an fhaighteoir an cheist a chur faoi bhráid An Garda Síochána láthaireach.
7.3 Fiosrúchán
7.3.1 Nuair atá fiosrúchán idir láimhe, brathann an pháirt atá ag an Nochtóir san fhiosrúchán sin ar an ábhar ar an fháisnéisiú atá déanta agus na sonraithe atá curtha ar fáil ag an Nochtóir.
7.3.2 Beidh an Fiosrúchán déanta ina iomláine, ar mhodh cóir agus oibiachtúil maidir leis na Príomha cheartais aiceanta agus nósanna imeachta. Is iad na hImscrúdaitheoiri a dhéanfaidh leagan amach an fhiosrúcháin agus a shocrófar cé a bhéarfadh cúnamh/nó a bhéas bainteach leis an fhiosrúchán trí thagairt don ábhar atá nochtaithe. Nuair atá an t-ábhar atá nochtaithe bainteach le líomhaintí éagóra ar pháirt an duine, cloífear le Príomha Cheartais Aiceanta agus Nósanna Imeachta maidir leis an duine sin.
7.3.3 D’fheadfaí go measadh an/na hImscrúdaitheoir/í go mbeadh sé riachtanach casadh leis an Nochtóir agus an fiosrúchán idir lámha acu, sa chás sin, is féidir leis an Nochtóir ionadaí ó Cheard Chumann nó comhghleacaithe oibre ón scoil a bheith in éineacht leis/léi.
7.3.4 I gcás ar bith, is é an príomh chuspóir nó go ndéantaí an fiosrúchán go tapaidh agus go h-éifeachtach. De bharr fad agus nádúir an fhiosrúcháin, thiocfaidh go gcaithfí a chur in iúl don Nochtóir i scríbhinn conas mar atá ag éirí leis an imscrúdú agus an fhad is dócha a ghlacfaidh sé lena chríochnú. Tá sé tábhachtach áfach, corruair, de bharr rúndacht agus breithniúcháin dlí nach bhféadfaí sonraí ar leith a thabhairt dóibh.
7.4 Cumarsáid
7.4.1 Tá sé tábhachtach go mothaíonn an Nochtóir cinnte go bhfuil an nochtadh atá déanta faoin Pholasaí seo glactha go dáiríre agus go mbeidh sé/sí curtha ar an eolas maidir leis an céimeanna atá glactha mar fhreagra ar an nochtú. Sa chás seo, rachaidh an t- Imscrúdaitheoir i gceann cumarsáide leis an Nochtóir mar seo:
(a) Admhoidh an Faighteoir go bhfuair sé an nochtadh agus socróidh sé/sí casadh leis an Nochtóir mar atá leagtha amach thuas;
(b) Má bhíonn fiosrúcháin ann, cuirfidh an t-Imscrúdaitheoir an Nochtóir ar an eolas faoi ghníomhartha, agus más féidir, toradh ar aon fhiosrúchán. Sin ráite, sa chás seo, tá sé tábhachtach a ghlacadh de bharr an gá atá le rúndacht agus breithniúcháin dlí nach bhféadfaí an t-Imscrúdaitheoir sonraí ar leith a thabhairt don Nochtóir.
7.5 Gníomh Smachtaithe
7.5.1 Nuair atá nochtadh déanta de réir an Pholasaí seo, ach muna seasann an fhiosrúchán leis an eolas atá nochtaithe, beidh an nochtóir cosanta in éadan aon phionós agus ní ghlactar aon bheart ina éadan.
7.5.2 Sin ráite, ní chosnaítear faoi Act 3014 aon nochtadh a dhéantar nuair atá easpa d’aon chreidiúint réasúnta ann, agus d’fhéadfaí go mbeidh gníomh smachtaithe in éadan an Nochtóir agus chomh maith le sin, nuair a nochtaíonn Nochtóir éagóir, ní thabharfainn sé aon chosaint nó díolúine don Nochtóir sin má bhí baint aige/aici leis an éagóir.
7.6. Taifead
Caomhnófar taifead ar nochtaithe go cúramach chun riachtanais rúndachta a chomhlíonadh faoi Act 2014 agus faoi dhualgais um chosaint sonraí.
8.0 Ag déanamh Nochtadh Seachtrach
8.1 ‘Sé aidhm an pholasaí seo ná modhanna a chur ar fáil don lucht oibre lastaigh den scoil chun ábhar nochtadh a dhéanamh maidir le éagóir. Tá an Bord Bainistíochta muiníneach go bhféadfaí déileáil le ceisteanna dá leithéid ‘lastaigh den scoil’ agus oibrithe a spreagadh chun ábhar a nochtadh sa chuí seo. Admhaíonn an Bord go mb’fhéidir go mbeadh cúinsí ann ina mhaith leis an t-oibrí nochtadh a dhéanamh lasmuigh, agus cuireann an reachtaíocht na rialúcháin nochtaithe méid airithe bealaigh ar fáil dóibh chun seo a dhéanamh.
8.2 Tá sé tábhachtach a aithint gur cé nach bhfuil de dhíth ar an t-oibrí ach creidiúint réasúnta chun nochtadh a dhéanamh taobh istigh den scoil, mar tá an t-oibrí chun an nochtadh an dhéanamh lasmuigh, tá dualgas níos difriúla agus níos féideartha dochraideach air/uirthi ag brath ar cé a ndéantar an nochtadh leis/léi.
8.2.1 Nochtadh a dhéanamh chuig Duine Forordaithe (Roinn 7 de Acht 2014)
Déanann S.1. 339 de 2014 cur síos ar fhorais seachtrach agus phearsa mar fhaighteoirí oiriúnach le nochtadh faoi éagóir a dhéanamh leo faoi théarmaí tagartha.
Glactar leis gur nuair a dhéanann oibrí nochtadh chuig duine forordaithe go bhfuil creidiúint réasúnta aige/aici go dtiteann an éagóir atá déanta taobh istigh de raon an ábhair i leith an duine atá leagtha síos don fhaighteoir agus go bhfuil an t-eolas a nochtadh agus na líomhaintí nochtaithe ann fíor substaintiúil. Tá an caighdeán seo difriúil dóibh siúd a dhéanann nochtadh inmheánach.
Samplaí de fhaighteoirí inár féidir nochtadh faoi éagóir a dhéanamh leo faoi S.1. nó an Príomhoifigeach Feidhmiúcháin, Coimisiúin na Scrúduithe Stáit, Stiúrthóir an Chomhairle Múinteoireachta, an Coimisinéir Cosanta Sonraí.
8.2.2 Nochtadh chuig Aire (Roinn 8 de Acht 2014)
Nuair atá oibrí ina fhostaí ag Bord Bainistíochta na Scoile, is féidir leis an oibrí nochtadh cosanta a dhéanamh chuig an Aire Oideachais agus Scileanna, san áit ina bhfuil creidiúint substaintiúil ag an oibrí sin go dtaispeánann go bhfuil an t-eolas atá a nochtadh éagórach.
9.0 Nochtadh chuig Comhairleoir Dlí
San áit ina bhfaigheann oibrí comhairle dlí ó abhcóidí, dlíodóir, oifigeach ceardchumainn nó oifigeach ó fhoras aitheanta.
10.0 Nochtadh chuig duine eile lasmuigh den áit oibre (Roinn 10 de Act 2014)
Foirm fógra chun Imscrúdú Inmheánach maidir le Nochtadh Cosanta
Sula ndéanann tú an fhoirm seo a chomhlánú, ba chóir duit an polasaí iniata a léamh maidir le nochtadh cosanta i bPobalscoil Ghaoth Dobhair chun cinntiú go bhfuil an t-ábhar atá ag déanamh buartha duit clúdaithe sa pholasaí.
Tabhair faoi deara go gcaithfidh cúis réasúnta a bheith agat maidir leis an t-ábhar atá a nochtadh agat agus nach mbaineann sé le téarmaí agus coinníollacha do chuid fostaíochta. Má tá imní ort faoi théarmaí agus coinníollacha do chuid fostaíochta féin, ba chóir duit féachaint ar Nós Imeachta na n-Ábhar Casaoide nó a mhacasamhail.
1. Is mian liom, ____________________________(ainm an nochtóra)
nochtadh a dhéanamh faoin tAcht um Nochtadh Cosanta 2014.
2. Post sa Scoil: _______________________________________________
3. Áit Oibre (muna bhfuil tú fostaithe sa scoil): ______________________
4. Catagóir na n-éagóiritheoireachta (cuir tic sa bhosca cuí)
Cion Coiriúil (criminal offence)
Gan oibleagáid dhlíthiúil a Chomhlíonadh
Iomrall Ceartais (miscarriage of justice)
Sláinte agus Sábháilteachta duine a chur i mbaol
Damáiste don Timpeallacht
Úsáid neamhdhleathach den chiste poiblí
Gníomh leatromach, idirdhealú nó cion faillí
Ceilt nó scrios ar fhaisnéis a bhaineann le thuas
5. Dáta an Éagóiritheoireachta (má tá eolas air) nó an dáta a thosaigh sé
___________________________________________________________
6. An bhfuil an Éagóiritheoireacht ag dul ar aghaidh go fóill?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
7. An bhfuil nochtadh déanta ar an éagóiritheoireacht seo cheanna féin?
Má tá, cé leis agus cá huair agus cén toradh a bhí air?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
8. Sonraí fán nochtadh (caithfear a bheith cúramach nach bhfuil ainm duine ar bith eile luaite ach amháin iad seo a bhfuil baint acu leis an tuairisc):
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
9. Eolas ar bith eile a bhaineann leis an nochtadh:
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
10. Tabhair sonraí teagmhála le do thoil le go mbeidh faighteoir an nochtadh seo ábalta teagmháil a dhéanamh leat:
Seoladh: ___________________________________________________
__________________________________________________________
Uimhir Guthán: _______________________________________________
Seoladh Ríomhphoist: __________________________________________
Síniú an nochtóra: _____________________________________________
Dáta: ______________________
[subpages]